Spirituele autobiografie

Spirituele autobiografie

Gerandomiseerde studie naar de effectiviteit van het methodisch schrijven van de spirituele autobiografie op de persoonlijke levensoriëntatie en de veerkracht van mensen behandeld voor kanker

De diagnose kanker en de daarbij horende veelal ingrijpende, intensieve medische behandelingen kunnen mensen diepgaand confronteren met de grenzen van hun bestaan en de dood. Hierdoor komen er vaak existentiële vragen op. Enerzijds zijn dit vragen over de identiteit, zoals: ‘wie ben ik’, ‘wat kan ik’, ‘wat wil ik’? Anderzijds zijn dit vragen over zingeving: ‘wat is de zin, het doel en de richting in mijn leven’ en ‘waardoor word ik ten diepste gedreven’? Deze zoektocht kan voor mensen met kanker soms zo ingrijpend zijn, dat zij uitmondt in een crisis in zin- en betekenisgeving en in een fundamenteel gevoel van zinloosheid. Uit onderzoek blijkt dat zeventig procent van de mensen met kanker in Nederland aangeeft te worstelen met eerdergenoemde vragen en velen geven aan behoefte te hebben aan professionele steun hierbij. Naar schatting leven in Nederland nu al 400.000 mensen met kanker en dit aantal zal verder toenemen. Als gevolg daarvan zal ook het aantal poliklinische, ambulante patiënten sterk groeien. Tegelijkertijd zijn evidence-based poliklinische interventies waarbij de patiënt effectief geholpen wordt met existentiële vragen, nog niet beschikbaar.
Om tegemoet te komen aan de groeiende behoefte aan poliklinische geestelijke verzorging heeft de Dienst Pastoraat en Geestelijke Verzorging in VU medisch centrum op basis van bestaande methodiek en klinische ervaring de interventie ‘Methodisch schrijven van de Spirituele Autobiografie’ ontwikkeld. De interventie beoogt door reflectie op de eigen levenservaring, de levensoriëntatie en veerkracht van mensen met kanker te ontwikkelen. Met levensoriëntatie wordt hier bedoeld een al dan niet gereflecteerde persoonlijke visie op dat wat iemand ten diepste beweegt en hoe hij of zij daar concreet vorm aan geeft in het leven. Veerkracht verwijst naar het vermogen om interne en externe mogelijkheden aan te boren om met tegenslagen en dreigingen om te gaan. Het is de bedoeling dat mensen door bewustwording en/of transformatie van de persoonlijke levensoriëntatie en versterking van de veerkracht in staat gesteld worden om de diagnose kanker in hun leven in te passen en de toekomst vorm te geven.

Doelstellingen

  • Vaststellen van de effectiviteit van de interventie ‘methodisch schrijven van de spirituele autobiografie’ (direct, 10 weken en 9 maanden na afloop van de interventie) wat betreft persoonlijke levensoriëntatie en veerkracht (primaire uitkomstmaten) en het psychologisch welzijn, coping en kwaliteit van leven (secundaire uitkomstmaten).
  • Inzicht krijgen in de wijze waarop de interventie bijdraagt aan de mate van reflectie op, het vormgeven en aanwenden van de persoonlijke levensoriëntatie en het effect hiervan op veerkracht.
  • Inzicht verkrijgen in predictieve factoren voor succes van de interventie

Methode

In totaal krijgen 50 mensen de training aangeboden en worden vergeleken met een groep mensen die de training niet volgt.

Het effect van de interventie wordt bepaald en verklaard vanuit kwantitatief en kwalitatief onderzoek. In het kwantitatieve deel worden psychologische vragenlijsten gebruikt, die zijn samengesteld uit meerdere betrouwbare en valide instrumenten. Het kwalitatieve deel bestaat enerzijds uit inhoudsanalyse van de teksten die deelnemers hebben geschreven en anderzijds uit semi-gestructureerde interviews bij 20 at random uitgenodigde deelnemers uit de experimentele groep 9 maanden na afloop van de interventie.

De drie bovengenoemde doelstellingen worden op de volgende manieren onderzocht:

  • De primaire uitkomstmaten zijn het effect op de persoonlijke levensoriëntatie (Spirituele Attitude en Interesse Lijst en de North western Ego Integrity Scale) en het effect op de veerkracht (Ryff conceptuele welzijnsschaal). Secundaire uitkomstmaten zijn het effect op het psychologisch welzijn (Hospital Anxiety and Depression Scale), coping (Cope) en kwaliteit van leven (EORTC QLQ-C30).
  • De relatie tussen de interventie, persoonlijke levensoriëntatie en veerkracht wordt onderzocht door inhoudsanalyse van de tijdens de interventie geschreven teksten en de verbata van de semi-gestructureerde interviews. Teksten en interviews worden geanalyseerd op inhoud, in categorieën ingedeeld en gescoord aan de hand van een codeersysteem gebaseerd op de wetenschappelijke autobiografische analysemethode van McAdams (1999).
  • Om inzicht te krijgen in voorspellende factoren voor succes van de interventie zullen regressie-analyses worden uitgevoerd met sociodemografische, psychologische en medische factoren als onafhankelijke variabelen.

Financiers
Adessium Foundation; Roomsch Catholijck Armen en Ouderen Kantoor en VUmc (looptijd 3,5 jaar)

Projectgroep
Onderzoeker in opleiding
drs. Lenneke Post, Bestuurskundige, Theologe, Onderzoeker in opleiding, Dienst Pastoraat en Geestelijke Verzorging, VUmc
Hoofdonderzoekers
Drs. J.A. Delver, Theoloog, geestelijk verzorger, Hoofd Dienst Pastoraat en Geestelijke Verzorging, VUmc
Prof. dr. I.M. Verdonck-de Leeuw, Psycholoog, Logopedist, Linguïst, afd. KNO/Hoofd-halschirurgie, VUmc en afd. Klinische Psychologie, VU Psychologie en Pedagogiek
Prof.dr. R.R. Ganzevoort, Hoogleraar Praktische Theologie, VU Faculteit der Godgeleerdheid (praxis)

Vragen?
Voor vragen kunt u terecht bij drs. Lenneke Post, theologe, bestuurskundige, [email protected]